Ukraińcy w świecie

13 września 2023
Edwin Bendyk

Wojna zmusiła wielu mieszkańców Ukrainy do opuszczenia swoich domów. Wiele osób wyjechało poza granice ojczyzny, dla większości z nich początkowo najważniejszym krajem, który zaoferował gościnę, była Polska. Dziś to się zmienia, a migracyjny ruch stał się istotnym aspektem tej wojny. Najnowsze badania pokazują, jak ukraińscy emigranci i emigrantki myślą o swoim kraju i kraju osiedlenia.

Badanie przeprowadzone przez agencję Rating wśród osób, które wyemigrowały z krainy i osiedliły się w krajach europejskich, przynoszą wiele ciekawych informacji. Badani doceniają rozliczne zalety mieszkania w państwach dostatnich, gdzie nie ma wojny i krwawych konfliktów. Zdecydowana większość, blisko 90 proc., wskazuje, że najważniejszą przewagą są względnie wysokie zarobki, jakie można uzyskać na emigracji. I to nawet jeśli pracuje się poniżej kwalifikacji. W ślad za tym idzie jakość usług społecznych oraz standard ochrony praw i wolności obywatelskich. Już jednak prowadzenie biznesu czy możliwość osiągnięcia sukcesu premiują Ukrainę.

Na pytania o ocenę konkretnych sfer życia Ukraińcy za granicą wskazują z dumą, że Ukraina bije pozostałe kraje europejskie jakością usług publicznych dostępnych online (71 proc. wskazuje Ukrainę, tylko 16 proc. państwa osiedlenia). Podobnie jest z usługami finansowymi i bankowymi. Ukraińcy za granicą też z nostalgią wspominają ukraińskie kawiarnie i restauracje – 70 proc. stawia je wyżej nad „zachodnie”, a tylko 15 proc. ma przeciwne zdanie. Usługi „beauty” także są znacznie lepsze w Ukrainie zdaniem badanych – tu aż 85 proc. wskazań na kraj rodzinny. Najbardziej chyba zaskakująca jest ocena mówiąca, że w Ukrainie jest większa dostępność (71 proc.) usług medycznych oraz wyższa ich jakość (60 proc.).

Raport z badań nie umożliwia rozkodowania, jak te oceny rozkładają się na poszczególne państwa przebywania – poza agregatami „Europa Wschodnia, Zachodnia, Południowa i Północna”. Nie wiadomo więc, na ile na ocenę opieki zdrowotnej miał wpływ np. kontakt z polskim systemem. Ukraińcy za granicą nie mają jednak wątpliwości, że na Zachodzie są lepsze drogi i lepszej jakości transport publiczny.

Jaka jest więc odpowiedź na pytanie o chęć powrotu do Ukrainy? Tu badani zostali podzieleni na dwie grupy, tych, którzy wyemigrowali przed wybuchem pełnoskalowej wojny, oraz tych, tych którzy ruszyli po 24 lutego 2022 r. Z tej drugiej grupy 49 proc. jasno deklaruje, że nie chciałoby zostawać za granicą. Spośród tych, którzy wyemigrowali wcześniej, nie chciałoby zostawać poza Ukrainą 40 proc. Specjaliści zajmujący się migracjami nie dziwią się takim wynikom i malejącej skłonności do powrotu do domu wraz z zapuszczaniem korzeni w nowej ojczyźnie.

Wyniki badania omawiamy szerzej z Agnieszką Lichnerowicz w podkaście „Rozumieć Ukrainę”. Przyglądamy się tym rezultatom, próbując umieścić je w kontekście innych procesów społecznych, które biegną w samej Ukrainie i na pewno też mają wpływ na sposób myślenia osób, które wyemigrowały.

Premiera 16. już odcinka podkastu w środę 13 września o godz. 15. To ostatnia audycja w tym sezonie, podkast powstał w wyniku współpracy Fundacji TOK FM i Fundacji im. Stefana Batorego.