Pokój z naturą
Ludzkość wypowiedziała wojnę naturze, często powtarza Antoni Guterres, sekretarz generalny ONZ. Ta wojna nie ma sensu i może przynieść tylko klęskę, czas więc na pokój. Propozycję, jak go osiągnąć, przedstawia raport „Making Peace with Nature”.
Katastrofa klimatyczna, utrata bioróżnorodności, zanieczyszczenie środowiska to tematy, jakimi w ostatnich latach często zajmowały się agendy ONZ w coraz bardziej alarmistycznym tonie. To właśnie dlatego, obserwując wnioski z tych cząstkowych opracowań, Guterres stwierdził, że ludzkość wypowiedziała wojnę naturze, a ta odpowiedziała z pełną gwałtownością.
Ponura synteza
Teraz ONZ (a dokładniej UNEP, Program Środowiskowy ONZ) przechodzi do pokojowej ofensywy i w raporcie „Making Peace with Nature” przedstawia syntezę wiedzy naukowej dotyczącej trzech głównych kryzysów ekologicznych: zmian klimatycznych, utraty bioróżnorodności i zanieczyszczenia środowiska. W jednym miejscu zebrano więc ponurą statystykę pokazującą, jak szybko tracimy zdolność do ustabilizowania wzrostu temperatury atmosfery na poziomie 1,5 st. C powyżej poziomu dla okresu przedprzemysłowego (tyle rekomenduje porozumienie paryskie z 2015 r.); jak każdego roku miliony ludzi umierają z powodu zanieczyszczonego powietrza; jak przyspiesza proces wymierania gatunków.
Nie chodzi o syntezę dla samej syntezy i ułatwienie zainteresowanym czytelnikom dotarcia do wiedzy. Niekorzystne zmiany są konsekwencją przyspieszenia rozwoju gospodarczego, zwłaszcza już w XXI w. O ile na początku tego przyspieszenia rozwój ów przynosił wymierne korzyści, wyciągając setki milionów ludzi ze skrajnej biedy, o tyle obecnie rosnące koszty ekologiczne zaczynają unieważniać wcześniejsze zdobycze.
Pandemia i ekologia
Wystarczy przyjrzeć się skutkom pandemii covid-19, która w znacznej mierze jest konsekwencją utraty bioróżnorodności i niekontrolowanej globalizacji. Choć dotknęła cały świat, największą cenę zapłacą mieszkańcy społeczeństw najbiedniejszych. Gdy spojrzeć na szerszy obraz zagrożeń wynikających z „wojny z naturą”, widać, że coraz bardziej zagrożone są cele zrównoważonego rozwoju – wskazane przez ONZ jako najważniejsze zadania, których realizacja ma przynieść wszystkim ludziom na Ziemi minimalny standard dobrego i godnego życia.
Nie ma innego wyjścia, trzeba zawrzeć pokój z Naturą. Jeden ze sposobów rekomendowanych przez autorów raportu „Making Peace with Nature” polega na włączeniu do rachunku ekonomicznego pełnych kosztów eksploatacji i wykorzystania środowiska i zasobów środowiskowych. Jak to zrobić, przedstawił kilka tygodni temu raport „Ekonomika bioróżnorodności”, zwany także „Raportem Dasgupty”. Pisałem o nim w „Antymatriksie”.
W stronę pokoju
Wiedzy potrzebnej do tego, żeby negocjować warunki owego pokoju, nie brakuje. Ale jak uczył Carl von Clausewitz, wojna jest kontynuacją polityki. Również w przypadku wojny z naturą wiedza jest niezbędnym, ale niewystarczającym warunkiem pokoju – konieczna jest polityka. Najwyraźniej jednak pokój ciągle nie jest priorytetem gwarantującym polityczne korzyści.
