Wołanie z Werchraty

fot. Igor Isajev

Dziś do Werchraty pojechała grupa osób dobrej woli, niezgadzających się na szerzące barbarzyństwo wyrażające się w niszczeniu grobów i pomników.

Ostatnio ofiarą tego procederu padają głównie pomniki społeczności ukraińskiej. Dołączam do ogłoszonego w Werchracie apelu i zamieszczam go poniżej (wersja ukraińska):

Wołanie z Werchraty

Apel ten wysyłamy, stając nad zdewastowanymi ukraińskimi grobami na cmentarzu we wsi Werchrata i w nieistniejącej od 1945 r. ukraińskiej wsi Monastyr w gminie Horyniec. Przed tygodniem barbarzyńcy zniszczyli postawiony w 1993 r. obelisk poświęcony pamięci 19 mieszkańców Werchraty, w tym żołnierzy UPA, obywateli RP, którzy zginęli podczas II wojny światowej i tuż po niej z rąk żołnierzy niemieckich, sowieckich, wreszcie z rąk polskich komunistów.

Od początku agresji rosyjskiej na Krymie i Donbasie zbezczeszczono w Polsce – czasem wielokrotnie – osiem ukraińskich cmentarzy, krzyży czy obelisków, w tym groby sfinansowane ze środków Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (na przykład mogiły na cmentarzu wojskowym w Pikulicach). Filmy z aktów bezczeszczenia cmentarzy i obelisków są dokonywane pod marką organizacji Obóz Wielkiej Polski i publikowane są na kanale YouTube przez Polaka, członka tejże struktury, walczącego po stronie prorosyjskich separatystów na Donbasie.

Pochylając się nad grobami w Werchracie i Monasterzu, prosimy o wybaczenie i wołamy – nie ma naszej zgody na niszczenie grobów, cmentarzy, pomników! – że dotyczą trudnej często przeszłości. W Polsce są upamiętnienia z czasów zaborów, powstań, potopu szwedzkiego, dwóch wojen światowych. Są groby niemieckie, rosyjskie, szwedzkie, ukraińskie. A polską tradycją jest szacunek dla zmarłych! Niech spoczywają w pokoju.

Pamiętamy straszne czasy, kiedy macew z żydowskich cmentarzy używano do budowy dróg. Pamiętamy ból towarzyszący zniszczeniu kamieni katyńskich, przy których modliły się rodziny pomordowanych, zdjęcia Cmentarza Orląt rozjeżdżonego przez sowieckie czołgi. A dziś w wolnej Polsce znów widzimy, jak narasta zgoda na zorganizowane akcje niszczenia cmentarzy, grobów, pomników, fizyczne atakowanie procesji. Narastają nastroje pogromowe. Coraz częściej symbolem „wroga ojczyzny” staje się Ukrainiec, uchodźca, emigrant, człowiek o innym kolorze skóry, a nawet mówiący w obcym języku profesor.

Dlatego patrząc dziś na zniszczone groby w Werchracie i Monasterzu, wołamy: opamiętajmy się! Obojętność, podobnie jak nienawiść, pełne agresji napisy na domach, niszczenie nagrobków, atakowanie ludzi idących w procesji, modlących się na grobach przodków – niszczą nasz wspólny dom. Zatruwają myśli naszych dzieci. Prowadzą do pożaru, w którym nie będzie wygranych.

Apelujemy szczególnie do środowisk inteligenckich, gdyż to one kształtują społeczną świadomość, co oznacza, że biorą za nią odpowiedzialność.

Zwracamy się do władz i osób duchownych: Oczekujemy Waszej obecności w każdym miejscu, w którym zniszczony zostanie cmentarz, wybita zostanie szyba w kościele, cerkwi, meczecie, synagodze.

Nie pozwólmy, by normalne w demokratycznym społeczeństwie spory, przenosić na cmentarze i do świątyń, by obrażano i atakowano naszych bliźnich.

Wołamy do Was, do nas wszystkich znad zdewastowanych grobów ze wsi Werchrata i Monasterz. Postępujmy tak, byśmy nie musieli stanąć na grobami ludzi, którzy będą ginąć, bo będzie za późno, aby temu zapobiec.

Werchrata, Monasterz, 16 października 2016 r.

Lista sygnatariuszy apelu „Wołanie z Werchraty”, w tym uczestników spotkania nad grobami:

Adam Balcer (Warszawa), Jan Bartmiński (Przemyśl), Ks. Stefan Batruch (Lublin), Maryla i Janusz Bazydłowie (Lublin), Edwin Bendyk (Warszawa), Bogumiła Berdychowska (Warszawa), Czesław Bielecki (Warszawa), Maniucha Bikont (Warszawa), Barbara i Ryszard Bill (Warszawa), Martyna i Włodzimierz Bogaczyk (Poznań), Bosacki (Warszawa), Halina Bortnowska-Dąbrowska (Warszawa), Zbigniew Bujak (Warszawa), Jan Byra (Zamość), Andrzej Brzeziecki (Kraków), Iza Chruślińska (Warszawa), Katarzyna Chimiak (Warszawa), cław Czakon (Lublin), Anna Dąbrowska (Lublin), Andrzej Dąbrowski (Wrocław), o. Tomasz Dostatni OP (Lublin), Duriasz-Bułhak (Warszawa), Anastazja Dwulit (Warszawa), Krystyna Engelking (Warszawa), Romana Feliks (Warszawa), ław Fenrych (Szczecin), Konstanty Gebert (Warszawa), Artur Grossman (Lwów), ław Gryń (Warszawa), ł Guć (Gdańsk), Witek Hebanowski (Warszawa), prof. Ola Hnatiuk (Kijów), Witold Horowski (Poznań), Imiołczyk (Warszawa), łgorzata Januszkiewicz (Warszawa), Bohdan Jurczyszyn (Warszawa), Juzwenko (Wrocław), prof. Antoni Z. Kamiński (Warszawa), Ksenia Kaniewska (Warszawa), Magdalena i Janusz Kijowscy(Warszawa), Kołodziejczyk (Warszawa), Konieczny (Warszawa), Julia M. Koszewska (Warszawa), dr Agnieszka Kościańska (Warszawa), Kościński (Warszawa), prof. Andrzej S. Kowalczyk (Warszawa), Kowalski (Warszawa), Kozłowski (Warszawa), Marcin Król (Warszawa), Krysik (Warszawa), Kujawska (Warszawa), Ewa Kulik (Warszawa), dr Kuriata (Koszalin), Danuta Kuroń (Warszawa), dr Małgorzata Kuzbida (Przemyśl), Lasocki (Londyn ), Andrzej de Lazari (Łódź), Cezary Łazarewicz (Warszawa), Stanisław Łubieński (Warszawa), Łukaszewicz (Warszawa), Mazuś (Warszawa), prof. Andrzej Mencwel (Warszawa), Iwona Michalik (Warszawa), Modrzejewski (Przemyśl), Teresa Oleszczuk (Warszawa), Zbigniew Olkiewicz (Warszawa), Joanna i Janusz Onyszkiewiczowie (Warszawa), Jan Osiński (Warszawa), dr Agnieszka Pasieka (Wiedeń), dr Michał Paziewski (Szczecin), Danuta Przywara (Warszawa), Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (Warszawa), Bartosz Piechowicz (Warszawa), Józef Pinior (Wrocław), . Krzysztof Podemski (Poznań), Wojciech Przybylski (Warszawa), Rafalska (Łomża), Jacek Rakowiecki, Jerzy Rejt (Warszawa), Wiesław Romanowski (Warszawa), Agnieszka Romaszewska (Warszawa), dr Agnieszka Rybczyńska (Lublin), Radosław Sikorski (Warszawa), Łukasz Saturczak (Warszawa), Andrzej Seweryn (Warszawa), Mirosław Skórka (Warszawa), Słupski (Warszawa), Smolar (Warszawa), ks. Kazimierz Sowa (Warszawa), Grzegorz Spodarek (Warszawa), i Krzysztof Stanowscy (Lublin), Adam Stanowski (Lublin), Andrzej Stanowski (Lublin), Karol Stanowski (Lublin), Agata Stafiej-Bartosik (Warszawa), Krzysztof Robert Stasiak (Warszawa), Agata Stebakow (Warszawa), prof. Jerzy Stępień (Warszawa), Szostało (Kołobrzeg), Marek Sztark (Wrocław), Robert Szuchta (Warszawa), Jacek Świąder (Warszawa), dr Joanna Tokarska-Bakir (Warszawa), dr Patrycja Trzeszczyńska (Kraków), Piotr Tyma (Warszawa), Urbanik (Warszawa), Nedim Useinow (Warszawa), Aleksandra Wawdejuk (Warszawa), Waldemer Weihs (Wałbrzych), Wojciech Wilk (Warszawa), Agnieszka Wiśniewska (Warszawa), ł Wojtczak (Toruń), Kazimierz Woycicki (Warszawa), Olga Wójtowicz (Lublin), Ludwika i Henryk Wujcowie (Warszawa), Zarembina (Warszawa), Krystyna Zachwatowicz-Wajda (Warszawa), Tadeusz Zawadzki (Warszawa)