Miasto inteligentne, szansa czy utopia?

Hasło Smart Cities, czyli inteligentnych miast zyskało na popularności także w Polsce. W zasadzie żaden burmistrz i prezydent innym, niż inteligentnym miastem nie zarządza. Oczywiście, zarządza inteligentnie – tym bardziej, że w kolejnej perspektywie budżetowej czeka kasa w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój oraz Polska Cyfrowa. Do tych pieniędzy warto się inteligentnie dobrać. Byle tylko były inteligentnie wydane.

Nie takie to oczywiste, o czym przekonują się włodarze i mieszkańcy miast po pierwszych inteligentnych inwestycjach. Na przykład system inteligentnego tramwaju w Krakowie wzbudza mieszane emocje, by użyć eufemizmu. Cóż, okazało się tak, jak pisali w swych analizach ludzie tacy, jak Carlo Ratti z Massachusetts Institute of Technology – Smart City to więcej niż tylko nowoczesna infrastruktura do zarządzania ruchem i usługami komunalnymi. To nowa koncepcja zarządzania miastem uwzględniająca wielowymiarową zmianę przestrzeni miejskiej we wszystkich jej aspektach: technologicznym, społecznym, kulturowym i gospodarczym. Smart City to nie tylko miasto efektywniej (czyli w nadziei władz, taniej) zarządzane, lecz po prostu lepiej zaopatrujące potrzeby swoich mieszkańców. Tyle tylko, że mieszkańcy zmieniają się, zmieniają się ich potrzeby i to co sprawdzało się przed dekadą, dziś może budzić opór. Przekonali się o tym politycy brazylijscy, kiedy mieszkańcy Rio i innych miast zaprotestowali przeciwko inwestycjom związanym z Mundialem. Kiedyś nie do pomyślenia.

Na szczęście model technokratyczny Smart City zaczyna powoli dogorywać, a przebijają się nowe idee, których źródłem coraz częściej są metropolie krajów rozwijających się. Kilka lat temu za wzór inteligentnej modernizacji stawiano kolumbijską Bogotę, w ostatniej dekadzie Bogota ustąpiła przed Medellin. Jeszcze w 1991 r. najbardziej niebezpieczne miasto świata, dziś nosi miano miasta najbardziej innowacyjnego. Brazylijska Kurytyba jest przykładem inteligentnej urbanistyki już od lat 60., kiedy władze miasta zdecydowały się na usunięcie ruchu samochodowego z centrum i oddanie miasta mieszkańcom.

O inteligentnym mieście przyszłości rozmawialiśmy podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy podczas inauguracji projektu realizowanego przez ośrodek analityczny ThinkTank i RWE. Zapraszam do lektury raportu otwarcia „Miasta przyszłości – przyszłość miast”.